Wangenan
Novel nyaéta karangan prosa fiksi (lancaran hayalan), pangaruh sampeuran ti Éropah,
gelar dina wangun tinulis, ukuranana rélatif panjang, eusina nyaritakeun
hal-hal anu ilahar kajadian dina kahirupan sapopoé. Novel
Sunda munggaran, Baruang ka nu Ngarora medal taun 1914, karangan Daéng
Kanduruan Ardiwinata. Novel Indonesia munggaran, Azab dan Sengsara medal
taun 1920 karangan Merari Siregar. Genep taun leuwih ti heula novel Sunda tinimbang novel Indonesia
Ciri-ciri Novel
a. Lancaran (prosa)
Novel ditulis dina wangun lancaran, lain wangun ugeran (puisi), ku kituna
cara nulisna diparagraf-paragraf diwuwuhan ku dialog/guneman saluyu jeung
kaperluan. Lain dipada-pada jiga dina sajak.
b. Fiksi
Novel mangrupa karangan fiksi, hartina naon-naon anu dicaritakeun dina
novel mangrupa hasil imajinasi pangarangna, lain fakta atawa lain kanyataan,
sok sanajan kitu, sababaraha novel ditulis dumasar kana sajarah.
c. Karya sastra sampeuran ti Éropah
Novel lain karya sampakan,
tapi karya sampeuran, pangaruh tina karya sastra di Éropah. Nalika Éropah
ngajajah urang, nu dibawa lain pangaruh mangrupa banda alam fisik wungkul, tapi
ogé kakayaan alam pikiran kaasup karya sastra.
d. Gelar sacara tinulis
Novel gelar mimiti sacara
tinulis, diketik atawa dicitak, samalah kiwari geus ceuyah novel-novel dina
wujud digital.
e. Galurna rélatif ruwed
Galur dina novel rélatif
ruwed, palakuna bisa ngalaman rupa-rupa kajadian, boh kajadian anu tumiba/dilakonan
ku fisikna boh kajadian anu tumiba/dilakonan ku pikiran jeung rarasaanana.
f. Ukuranana
rélatif panjang
Ukuran novel jauh leuwih
panjang manan carita pondok (cerpen). Dina kabeungharan sastra, aya anu disebut
novelét jeung roman. Dina sastra Sunda teu dipisah-pisah antara novel, novelét,
jeung roman, kabéhanana sarua, éta-éta kénéh.
g. Palakuna rélatif loba
Ku lantaran panjang téa,
palaku dina novel rélatif loba, saluyu jeung kajadian-kajadian anu lumangsung
dina novel.
h. Nyaritakeun
hal-hal anu ilahar dina kahirupan sapopoé
Anu dicaritakeun dina novel
éstuning kajadian-kajadian sapopoé anu ilahar kaalaman ku manusa. Dina sababaraha
novel aya dicaritakeun sasatoan atawa mahluk-mahluk lian ti manusa, tapi angger
dina enas-enasna mah éta téh mangrupa répréséntasi pangalaman manusa.
i. Ngaran
pangarang natrat kanyahoan
Ngaran pangarang novel natrat kanyahoan,
dituliskeun dina buku novelna, ieu saluyu jeung tradisi tulis/citak dina alam
kahirupan modéren, saluyu ogé jeung kamekaran jiwa manusa anu rasa ‘memiliki’-na
mingkin dieu mingkin gedé.
Bédana Novel jeung Dongéng
Bédana novel jeung Dongéng bisa dititénan dina tabél ieu:
No
|
Pangbéda
|
Novel
|
Dongéng
|
1
|
Gelar
|
Gelar sacara tinulis/citak
|
Gelar sacara lisan
|
2
|
Ukuran
|
Ukuran rélatif panjang
|
Ukuran aya nu panjang aya nu pondok
|
3
|
Pangaruh
|
Karya sastra sampeuran ti Éropah
|
Karya sastra sampakan (pituin kamonésan urang Sunda)
|
4
|
Eusi
|
Nyaritakeun hal-hgal anu ilahar/réalistis
|
Nyaritakeun hal-hal pamohalan
|
5
|
Pangarang
|
Ngaran pangarang natrat kanyahoan/dituliskeun
|
Ngaran pangarang nyamuni/anonim
|
Sasaruanana Novel jeung Dongéng
Ditilik
tina wangunna, boh novel boh dongéng sarua pada-pada karya sastra wangun
lancaran.
Bédana Novel jeung Carita Pondok
Bédana novel jeung carita pondok bisa dititénan dina tabél ieu:
No
|
Pangbéda
|
Novel
|
Carita Pondok
|
1
|
Galur
|
Galurna rélatif ruwed/kompléks
|
Galurna rélatif basajan/sederhana
|
2
|
Palaku
|
Jumlah palaku rélatif loba
|
Jumlah palaku rélatif saeutik
|
3
|
Ukuran
|
Ukuran rélatif panjang
|
Ukuran rélatif pondok
|
Sasaruaan Novel jeung Carita Pondok
Sasaruaan novel jeung carita pondok bisa dititénan dina tabél ieu:
No
|
Tilikan
|
Sasaruaan
|
1
|
Gelar
|
Gelar dina wangu
tinulis/dicitak
|
2
|
Pangaruh
|
Karya sampeuran pangaruh
ti Éropah
|
3
|
Wangun
|
Karangan lancaran hayalan
(prosa fiksi)
|
4
|
Eusi
|
Nyaritakeun
hal-hal/kajadian anu ilahar sapopoé
|
5
|
Pangarang
|
Dituliskeun/natrat
kanyahoan ngaran pangarangna
|
Unsur Intrinsik Novel
Béda jeung unsur ékstrinsik, unsur intrinsik mah
bakal bisa kanyahoan/kaungkab lamun novel geus dibaca. Upama novel can dibaca
sama sakali, unsur intrinsik novel moal kanyahoan. Unsur intrinsik novel aya
dalapan (aya sababaraha ahli anu nyebutkeun tujuh, gumantung tiori mana anu dijadikeun rujukan)
Téma nyaéta inti carita, poko eusi carita. Contona téma novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM, témana cinta, silih asih dua rumaja di lingkungan pasantrén anu kasengker ku norma-norma agama.
Amanat nyaéta papatah nu ngarang ka nu maca. Aya kudu jeung aya ulah. Aya nu nembrak, aya nu nyamuni. Conto, amanat novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM katitén dina cutatan ieu: “Tina bungkusan kitab, goréhél surat ti Bapa. Eusina teu pati béda jeung nu dilisankeun ku Emang: Méré dorongan sumanget sangkan tinekanan maksud, jeung meupeujeuhan, dina nyukcruk élmu ulah satengah-satengah. Sing korédas nepi ka jucungna. (kaca 54)”
Palaku téh anu ngalalakon dina novel, umumna manusa. Dina sababaraha novel palakuna sasatoan atawa mahluk lian ti jalma. Najan kitu, éta palaku dina novel téh tetep dikeunaan sipat manusa sina mijalma jiga manusa. Contona, Palaku novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM. Palaku utamana Aép (santri lalaki, lulusan SMP, pinter, incu ajengan, boga cita-cita hayang jadi ajengan nuluykeun pasantrén akina). Palaku tambahanana Imas Patonah (anak ajengan di pasantrén tempat Aép nyuprih élmu. Geulis, kempot kénca-katuhu, pinter qiro’at, lulusan pasantrén kawentar); Padil (santri lalaki batur sakobong Aép, beuki udud, resep banyol, satia ka sobat); Mama Ajengan/Kyai (Ajengan pamingpin pasantrén tempat Aép nyuprih élmu, babaturan akina Aép); Nyai (istri Mama Ajengan, indung Imas, awakna bayuhyuh); Bi Mu’ah (réncang/pembantu Nyai, purah maturan Imas, purah diutah-étah. Resep banyol), jeung réa-réa deui.
Latar nyaéta waktu jeung tempat lumangsungna kajadian dina novel. Conto latar novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM: Di Pasar, poé Jumaah, saperti dina cutatan: “Leumpang ngadak-ngadak teu purun. Asup ka pasar, beuki teu purun pisan. Geus aya di elos tukang kitab komo (Kaca 10).” “Kaluar ti pasar, asa beuki ngalongkéwang. Rék mulang ka pondok asa wegah. Rék naon gawé sabot ngadagoan panggero salat Juma’ah? (Kaca 12)”.
Galur nyaéta alur, runtuyan lalakon/carita ti awal tepi ka ahir, sabab-akibat kajadian dina carita, sacara basajan bisa disebut jalan carita. Sacara basajan, aya 3 rupa galur: galur mérélé/maju, galur mobok tengah, galur mundur. Conto, galur novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta galur mobok tengah. Dicaritakeun kajadian ti tengah-tengah carita, mundur deui kana lalakon ka tukang nu geus kaliwat, terus maju tepi kana pungkasan carita.
Titik caturan sok disebut puseur Panitén, sudut pandang, point of view nyaéta cara narator nyaritakeun lalakon, cara narator nempatkeun dirina dina carita. Aya titik caturan jalma kahiji tunggal jeung aya titik caturan jalma katilu tunggal. Conto titi caturan novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta jalma kahiji tunggal. Palaku utama jadi narator anu nyaritakeun sakabéh kajadian tina jihat/pandangan dirina pribadi. Narator nga-kuring-keun.
Gaya nyaéta cara pangarang dina ngadadarkeun lalakon, ciri has bédana pangarang nu hiji jeung pangarang lianna. Gaya bisa ditingali tina panjang pondokna kalimah anu digunakeun; direumbeuy ku basa deungeun atawa henteu; ngagunakeun gaya basa/rinéka basa/majas atawa henteu; gaya basa naon baé anu dipaké dina karanganana; loba dialog atawa henteu; kalimah-kalimahna murwakanti atawa henteu; ngagunakeun babasan/paribasa atawa henteu; jrrd. Conto, gaya anu kapanggih dina novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM nyaéta Usép dina novelna loba ngagunakeun dialog, loba direumbeuy ku istilah-istilah tina basa Arab, sering ngagunakeun gaya basa répétisi, tur kalimah-kalimahna murwakanti. Katitén dina cutatan ieu: “Hayang peuting terus panjang. Hayang saré tibra senang. Hayang subuh entong datang (Kaca 48).”
Suasana téh kaayan anu kagambar dina carita saperti sedih, gumbira, hariwang, ketir, guligah, jsb. Conto suasana anu kagambar dina novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta suasana kuciwa, saperti katitén dina cutatan ieu: “Borélak di mumunggang. Tuh geuning datang! Dada ngoléab bungah. Panon teu ngiceup-ngiceup, dipencrongkeun ka lebah dinya. ‘Bedus! Bebenjit rék ngarit éta mah geuning!’ keuheul lain di kieuna, barang awas yén nu daratang téh barudak urang lembur (Kaca 7).”
Téma nyaéta inti carita, poko eusi carita. Contona téma novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM, témana cinta, silih asih dua rumaja di lingkungan pasantrén anu kasengker ku norma-norma agama.
Amanat nyaéta papatah nu ngarang ka nu maca. Aya kudu jeung aya ulah. Aya nu nembrak, aya nu nyamuni. Conto, amanat novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM katitén dina cutatan ieu: “Tina bungkusan kitab, goréhél surat ti Bapa. Eusina teu pati béda jeung nu dilisankeun ku Emang: Méré dorongan sumanget sangkan tinekanan maksud, jeung meupeujeuhan, dina nyukcruk élmu ulah satengah-satengah. Sing korédas nepi ka jucungna. (kaca 54)”
Palaku téh anu ngalalakon dina novel, umumna manusa. Dina sababaraha novel palakuna sasatoan atawa mahluk lian ti jalma. Najan kitu, éta palaku dina novel téh tetep dikeunaan sipat manusa sina mijalma jiga manusa. Contona, Palaku novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM. Palaku utamana Aép (santri lalaki, lulusan SMP, pinter, incu ajengan, boga cita-cita hayang jadi ajengan nuluykeun pasantrén akina). Palaku tambahanana Imas Patonah (anak ajengan di pasantrén tempat Aép nyuprih élmu. Geulis, kempot kénca-katuhu, pinter qiro’at, lulusan pasantrén kawentar); Padil (santri lalaki batur sakobong Aép, beuki udud, resep banyol, satia ka sobat); Mama Ajengan/Kyai (Ajengan pamingpin pasantrén tempat Aép nyuprih élmu, babaturan akina Aép); Nyai (istri Mama Ajengan, indung Imas, awakna bayuhyuh); Bi Mu’ah (réncang/pembantu Nyai, purah maturan Imas, purah diutah-étah. Resep banyol), jeung réa-réa deui.
Latar nyaéta waktu jeung tempat lumangsungna kajadian dina novel. Conto latar novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM: Di Pasar, poé Jumaah, saperti dina cutatan: “Leumpang ngadak-ngadak teu purun. Asup ka pasar, beuki teu purun pisan. Geus aya di elos tukang kitab komo (Kaca 10).” “Kaluar ti pasar, asa beuki ngalongkéwang. Rék mulang ka pondok asa wegah. Rék naon gawé sabot ngadagoan panggero salat Juma’ah? (Kaca 12)”.
Galur nyaéta alur, runtuyan lalakon/carita ti awal tepi ka ahir, sabab-akibat kajadian dina carita, sacara basajan bisa disebut jalan carita. Sacara basajan, aya 3 rupa galur: galur mérélé/maju, galur mobok tengah, galur mundur. Conto, galur novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta galur mobok tengah. Dicaritakeun kajadian ti tengah-tengah carita, mundur deui kana lalakon ka tukang nu geus kaliwat, terus maju tepi kana pungkasan carita.
Titik caturan sok disebut puseur Panitén, sudut pandang, point of view nyaéta cara narator nyaritakeun lalakon, cara narator nempatkeun dirina dina carita. Aya titik caturan jalma kahiji tunggal jeung aya titik caturan jalma katilu tunggal. Conto titi caturan novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta jalma kahiji tunggal. Palaku utama jadi narator anu nyaritakeun sakabéh kajadian tina jihat/pandangan dirina pribadi. Narator nga-kuring-keun.
Gaya nyaéta cara pangarang dina ngadadarkeun lalakon, ciri has bédana pangarang nu hiji jeung pangarang lianna. Gaya bisa ditingali tina panjang pondokna kalimah anu digunakeun; direumbeuy ku basa deungeun atawa henteu; ngagunakeun gaya basa/rinéka basa/majas atawa henteu; gaya basa naon baé anu dipaké dina karanganana; loba dialog atawa henteu; kalimah-kalimahna murwakanti atawa henteu; ngagunakeun babasan/paribasa atawa henteu; jrrd. Conto, gaya anu kapanggih dina novel Béntang Pasantrén karya Usep Romli HM nyaéta Usép dina novelna loba ngagunakeun dialog, loba direumbeuy ku istilah-istilah tina basa Arab, sering ngagunakeun gaya basa répétisi, tur kalimah-kalimahna murwakanti. Katitén dina cutatan ieu: “Hayang peuting terus panjang. Hayang saré tibra senang. Hayang subuh entong datang (Kaca 48).”
Suasana téh kaayan anu kagambar dina carita saperti sedih, gumbira, hariwang, ketir, guligah, jsb. Conto suasana anu kagambar dina novel Béntang Pasantrén karya Usép Romli HM nyaéta suasana kuciwa, saperti katitén dina cutatan ieu: “Borélak di mumunggang. Tuh geuning datang! Dada ngoléab bungah. Panon teu ngiceup-ngiceup, dipencrongkeun ka lebah dinya. ‘Bedus! Bebenjit rék ngarit éta mah geuning!’ keuheul lain di kieuna, barang awas yén nu daratang téh barudak urang lembur (Kaca 7).”
Novel Sunda jeung Pangarangna
Ratusan novel sunda geus medal. Di handap mah ukur sababaraha contona katut poto pangarangna. Sageuy teu wawuh.
Nazwa Bariqoh Saniyah 9.1
BalasHapusHatur nuhun ibu^^
Syaima yulianti 9.1
BalasHapusHatur nuhun ibu
Hatur nuhun bu
BalasHapusSyayidatul Zulfa, IX-2
Muhamad Saepul Hasril IX-4
BalasHapusHatur Nuhun pisan Ibu
Adam kls IX-8
BalasHapusHatur nhn pisan ibu...
Siti patimah rukiah IX-5
BalasHapusHatur nuhun, ibu
Ulfah Hasanah IX-3
BalasHapusHatur nuhun, Ibu.
Hatur nuhun ibuuu
BalasHapusRisti siti utami IX.3
BalasHapusHatur nuhun ibu
Hatur nuhun ibuuu
BalasHapusSifa nurindah 97
BalasHapusHatur nuhun ibu
Sansan AS 93
BalasHapusnhun ibu
hatur nuhun ibu
BalasHapusElsa Agustia 9.3
Mutiah Mutiara 9.2
BalasHapushatur nuhun ibu😙
ABDUL ROJAKHILAH IX.9
BalasHapusHATUR NUHUN IBU
Ega Hermawan IX.9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Risman hakim IX.9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Komentar ini telah dihapus oleh pengarang.
BalasHapusKomentar ini telah dihapus oleh pengarang.
BalasHapusMoch fikri abdul azis IX-8
BalasHapusHATUR NUHUN IBU
Fuzi sri awaliah IX-3
BalasHapusHATUR NUHUN IBU
Angga aditya ramadani IX 9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Angga aditya ramadani IX 9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Angga aditya ramadani IX 9
BalasHapushatur nuhun ibu
Angga aditya ramadani IX 9
BalasHapushatur nuhun ibu
Angga aditya ramadani IX 9
BalasHapushatur nuhun ibu
Najwa Arisani Fauziah kelas IX.5
BalasHapusHatur nuhun ibu
Najwa Arisani Fauziah kelas IX.5
BalasHapusHatur nuhun ibu
M Padjhar ramdhani IX-9
BalasHapusHatur nuhun ibu
M Padjhar ramdhani IX-9
BalasHapusHatur nuhun ibu
M Padjhar ramdhani IX-9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Devina virgiani agustina 9.5
BalasHapusHatur nuhun, bu
Khoerunisa Amirul kelas IX.5
BalasHapusHatur nuhun,ibu.
Ananda Chairunissa 9.8
BalasHapusHatur nuhun ibu..
Muhamad Sidik Muldani 9.7
BalasHapusHatur nuhun,ibu.
Eny Nuraeni 9.1
BalasHapusHatur nuhun,Ibu.
Dini Oktavia kelas IX.1
BalasHapusHatur nuhun,ibu.
M.Azi nurfaizal IX-8
BalasHapusHatur nuhun bu..
Muhammad setyady IX-5
BalasHapusHATUR NUHUN PISAN BU :-)
Sadam 9.2
BalasHapusHatur nuhun ibu
SOPI 9.1
BalasHapusHatur nuhun ibu
Ismatulloh mahdi 9.8
BalasHapusHatur nuhun ibu
Shalsya Mms-95
BalasHapusHatur nuhun ibu
Andini Aulia Rahmi-95
BalasHapusHatur nuhun ibu
Nisa Rahmadini 9.5
BalasHapusHatur nhun ibu
Selvi hana oktaviana 9.5
BalasHapusHatur nuhun ibu
Adelia Windi Utami 95
BalasHapusHatur nuhun bu
Siti rohimah 95
BalasHapusHatur nuhun ibu
Siti Ratna Ningsih IX-3
BalasHapushatur nuhun ibu
Nisa Ayudia Rahma IX-1
BalasHapusHatur nuhun ibu :)
M rifqi hidayat kelas IX-6
BalasHapusHatur nuhun bu pangajar na.
Yoga Pratama Suhendro. IX-2
BalasHapusHatur Nuhun Bu.
Amelia Rupa Amanah IX-4
BalasHapusHatur nuhun,ibu
Yeni Suryani IX.8
BalasHapusHatur nuhun ibu
Yeni Suryani IX.8
BalasHapusHatur nuhun ibu
Siti julfa 9.5
BalasHapusHatur nuhun ibu
Fathia zahra fitriani
BalasHapus9.3
Hatur nuhun ibu:)
Neng Dewi Yundarisma IX-1
BalasHapusHatur nuhun, ibu.
M.Virgie A.M. 9.1
BalasHapusHatur nuhun ibu
Devia rinzani kelas 9.1
BalasHapusHatur nuhun,ibuu
Dina Putri Iriani 9.1
BalasHapusHatur nuhun Ibu
RAHMA SARITA DEWI 9.8
BalasHapusHatur nuhun bu
Wanda Hamidah 9.9
BalasHapusHatur nuhun ibu...
Muhamad lutfhi IX-9
BalasHapusHatur nuhun ibu
Rian Afriansyah
BalasHapusKelas IX.9
Hatur nuhun, Ibu.
Rian Afriansyah
BalasHapusKelas IX.9
Hatur nuhun, Ibu.
Desti Damayanti Kelas 9.7 Hatur nuhun ibu
BalasHapusBilqis R. A IX-1
BalasHapusHatur nuhun ibu
Lu'lu'il maknunah IX.I
BalasHapusHatur nuhun,Ibu
MUHAMAD FIKRI IX.5
BalasHapusHATUR NUHUN IBU😊
Lisnawati IX.9
BalasHapusHatur nuhun ibu
RAFFI ARIA PERMANA 9-5
BalasHapusHatur nuhun bu
Ami amami anugrah 95
BalasHapusHatur nuhun ibu:)
Sandi muhamd saputra 9-5
BalasHapusHatur nuhun bu
Ama Fatimah 9.8
BalasHapusHatur nuhun ibu
Rini Aprilyani kls IX.8
BalasHapusHatur nuhun ibu,
Dimas saputra kls lX.6
BalasHapusHatur nuhun ibu mugi janten manfaat kangge abdi
Neng Ismi S Z
BalasHapusKls IX.9
Hatur nuhun ibu
Rini Aprilyani kls IX.8
BalasHapusHatur nuhun ibu,
Mizar Awab
BalasHapus1X-8
Hatur nuhun ibu
Muhamad Ramzi kelas IX.9
BalasHapusHatur Nuhun Ibu.
Hatur nuhun bu
BalasHapusHatur nuhun bu
BalasHapusKhalizza IX-3
Hatur nuhun bu
BalasHapusKhalizza IX-3
Asep nurdin ardiansyah
BalasHapusKelas 9.1
Hatur nuhun , bu
ALIFIYA SEFTIKA PUTRI 9-1
BalasHapusHatur nuhun ibu
M.Irgi iskandar Kelas IX.6
BalasHapusHatur nuhun,Ibu.
M.Irgi iskandar Kelas IX.6
BalasHapusHatur nuhun,Ibu.
Nisa dewi agustiana kelas IX.5
BalasHapusHatur nuhun ibu
Fikri moch yusup kelas IX.8
BalasHapusHatur nuhun ibu katampi sadayana
Ibu
M.faiz a.g Kelas IX.9
BalasHapusHatur nuhun, Ibu.
M.faiz a.g Kelas IX.9
BalasHapusHatur nuhun, Ibu.
M.faiz a.g Kelas IX.9
BalasHapusHatur nuhun, Ibu.
Zahra 9.8
BalasHapusHatur nuhun ibu